«КЫРГЫЗСТАНДА САЯСИЙ МЕЙКИНДИКТИ КЕҢЕЙТҮҮ ЖАНА БЕКЕМДӨӨ АРКЫЛУУ АДАМ УКУКТАРЫН КҮЧӨТҮҮ» ДОЛБООРУ.
Авг 25.2016«Бир Дүйнө – Кыргызстан» укуктук кыймылы» КБ «Кыргызстанда саясий мейкиндикти кеңейтүү жана бекемдөө аркылуу адам укуктарын күчөтүү» долбоорун жүзөгө ашырат. Долбоор Фридом Хауз аркылуу USAID уюмунун колдоосунда ишке ашат.
Долбоордун негизги максаты – биригүүлөр эркиндигине укукту камсыздоо, тынч чогулуулар эркиндигин жана Кыргызстанда ЕККУ Демократиялык институттар жана адам укуктары жана БУУнун улуттук жана эл аралык деңгээлдерде жаңы сунуштамаларын эсепке алуу менен БӨУ саясий мейкиндигин кеңейтүү.
Долбоордун негизги багыттары:
• Биригүүлөр эркиндигине жана тынч чогулуулар эркиндигине жарандардын укуктарынын жүзөгө ашырылышына мониторинг жүргүзүү;
• БӨУ саясий мейкиндигине мониторинг жүргүзүү;
• Биригүүлөр, чогулуулар эркиндигине жарандардын укуктарынын чектелиши фактылары боюнча соттордо коргоо жана юридикалык консультацияларды берүү;
• Биригүүлөр жана чогулуулар эркиндигине жарандардын укуктарынын жүзөгө ашырылышы маселелерин изилдөө;
• Улуттук жана эл аралык деңгээлдерде лоббирлөө жана эдвокаси.
Кыргызстандын жети облусунда биригүүлөр жана чогулуулар эркиндигине жарандардын укуктарынын жүзөгө ашырылышына аймактык өнөктөштөр тартылып, алар жер-жерлерде мониторинг жүргүзүштү, ошондой эле, жергиликтүү бийлик органдары, бейөкмөт уюмдарынын өкүлдөрү, активисттер, кесип бирликтер уюмдарынын, саясий партиялардын, жаштар кыймылдарынын мүчөлөрү менен тыгыз алакада болушту. Аталган укуктардын чектелген учурларында юридикалык консультация берилип, соттордо коргоо менен коштолду.
Долбоордун изилдөөчү компоненти мыйзамдардагы маселелери өздөштүрүүгө, БӨУ ишмердүүлүгүн чектөө боюнча конституцияга каршы демилгелерди, ЕККУ Демократиялык институттар жана адам укуктарынын жана Демократиялык Коомчулук тармактарын (Варшава, Польша) камтуу менен БУУнун тынч чогулуулар жана ассоциациялар боюнча атайын докладчысы Миами Киайдын сунуштамаларынын жана талаптарынын тынч жыйындарга чогулуулар эркиндиги, тынч биригүүлөр эркиндиги укуктарына байланышкан кырдаалдын шайкеш келишин аныктоого багытталган.
Мониторинг жана изилдөө жарандардын биригүүлөр эркиндигине укуктары жаатындагы негизги тенденцияларды ачып көрсөтүүгө мүмкүнчүлүк берди, жаңы радикалдык жана улуттук уюмдардын өнүгүү багытын аныктады. Мониторингдин жана изилдөөнүн жыйынтыгында жарандардын биригүүлөргө жана тынч чогулууларга эркиндиктери укуктарын коргоо, БӨУ саясий мейкиндигинин эркиндиги боюнча улуттук жана эл аралык эдвокаси өнөктүктөр өттү. Бул максатта FIDH, «Жарандык тилектештик» Платформасы, ошондой эле, жалпы Кыргызстан боюнча 150дөн ашуун БӨУрын бириктирген «Дүйнөнү өзгөрткөн адамдар» БДК тармагынын өнөктөштөрү, «Кыймылдагы Борбордук Азия» платформасы менен өз ара алака жүзөгө ашырылат, ошондой эле, Жогорку Кеңеш жана КРнын Өкмөтү менен тыгыз алака түзүү мерчемделүүдө.
Жалпысынан аталган долбоор жарандардын биригүүлөргө, чогулууларга, пикирлерин ачык билдирүүгө эркиндик укуктарын камсыз кылууга жана БӨУнын саясий мейкиндигин чектөө боюнча мыйзам демилгелеринин активдешип жаткандыгына байланыштуу КРнын улуттук мыйзамдарын чогулуулар жана биригүүлөр эркиндиги боюнча КРнын эл аралык милдеттенмелерине шайкеш келтирүүгө көмөкчү болот.