Жергиликтүү деңгээлде позитивдүү өзгөрүүлөрдү илгерилетүүдө аялдардын ролу.
Окт 25.20242024-жылдын 24-октябрында Ош, Баткен, Нарын, Каракол жана башка аймактардагы лидер аялдар үчүн катышуучуларды өлкөнүн саясий турмушуна активдүү катышууга жана шайлоолорго даярдоого багытталган вебинар өткөрүлдү.
Иш-чаралар жер-жерлерде лидерлик потенциалды өнүктүрүүгө түрткү берген бир катар жайкы тренингдердин уландысы болуп калды.
Вебинардын алкагында эксперттер саясатта жана шайлоолордо аялдардын катышуусунун маанилүүлүгүн жана актуалдуулугун талкуулашты. Бийлик органдарында аялдардын болушу коомдун турмушунун сапатын жакшыртууга түздөн-түз байланыштуу экендиги баса белгиленди. Улутстаткомдун маалыматына караганда, өлкөдөгү саясий жана муниципалдык кызматтарда аялдардын үлүшү болгону 3,9% түзөт. Саясаттагы аялдар азчылык болуп саналышат. «Чечимдерди кабыл алууда аялдардын жогорку деңгээли менен жашоонун сапатынын ортосунда түздөн-түз көз карандылык бар: өлкөнүн парламентинин курамында 20 %дан ашуун аялдар болсо, мыйзам чыгаруучулар балдардын кызыкчылыктары үчүн олуттуу мыйзам долбоорлорун иштеп чыга башташат жана алардын үлүшүндө аялдар 30% га жакындаганда аялдардын кызыкчылыктарына жооп берген мамлекеттик программалар жана мыйзамдар пайда болот. Саясаттагы аялдар идеялардын атаандаштыгын күчөтүүгө жана башкаруунун сапатын жакшыртууга көмөкчү болот», - деди эксперт Джамиля Капарова.
Жергиликтүү кеңештерде аялдардын катышуусунун артыкчылыгы өз ичине төмөнкүлөрдү камтыйт:
- Саясий күн тартибине жаңы жана унутулган маселелерди киргизүү;
- Идеялардын атаандаштыгын күчөтүү;
- Инклюзивдүүлүктүн жана ыкмалардын ар түрдүүлүгүнүн эсебинен башкаруунун сапатын жогорулатуу.
Катышуучулар шайлоолордо аялдар кабылган оорчулуктарга мисалдарды келтиришти, алсак, булардын арасында үй-бүлө жана коомчулук тарабынан колдоонун жетишсиздиги болуп саналат.
Вебинардын катышуучуларынын арасында айрымдары үстүбүздөгү жылы дагы жергиликтүү кеңештердин депутаттыгына талапкерлигин коюшкан экс-депутат айымдар дагы бар. Тилекке каршы, мерчемделген иштердин кээ бирлери ар кандай себептер менен ишке ашырылган эмес.
Талкуунун жүрүшүндө катышуучулар аймактардагы аялдар туш келген тоскоолдуктар жөнүндө айтышты: айрым үй-бүлөлөрдө эркектер алардын аялдары жергиликтүү кеңештерге өздөрүнүн талапкерлигин коюусун каалашпайт, аял талапкерлердин саны жетишсиз, ар башка этникалык топтордун өкүлдөрү андан да аз, андан тышкары, жаш талапкерлердин саны да аз. Аял талапкерлер үй-бүлө тарабынан дагы, коомчулук тарабынан дагы ар тараптуу колдоого муктаж болушат.
Вебинарлардын практикалык бөлүгү шайлоолордун укуктук аспектилерине, шайлоо алдындагы программаларды иштеп чыгууга жана шайлоочулар менен иштөөнүн натыйжалуу стратегияларына арналды. Искендер Байназаров шайлоо алдындагы күчтүү кайрылууну түзүү жана саясий кырдаалды баалоо боюнча сунуштамаларды берип, ошондой эле, шайлоочулар менен баарлашууда чынчылдык менен ынандыруунун маанилүүлүгүн белгиледи. «Сиздин кайрылуу ишеним жаратышы керек жана сиздин ишиңиздин реалдуу чакырыктарын чагылдырышы кажет», — деп белгиледи эксперт.
Кийинки кадамдар:
2024-жылдын 30-октябрында катышуучулар үчүн экинчи вебинар өткөрүлөт.
Ноябрь айында талапкер айымдарга жана шайлоочуларга биринчи жардам көрсөтүү үчүн «ыкчам линияны» баштоо мерчемделип жатат.
Иш-чаралар Кыргызстандын саясатында гендердик теңчиликти илгерилетүү жана аялдар лидерлигин колдоого багытталган жана 2030-жылга чейин аялдар лидерлигин колдоо боюнча мамлекеттик программанын максаттарына туура келет.
Уюштуруучулар: «Бир Дүйнө Кыргызстан» коомдук бирикмеси Фридрих Эберт фонду жана WLP колдоосу менен.