Кыргыз Республикасынын Президенти С. Н. Жапаров мырзага АЧЫК КАЙРЫЛУУ
Июн 03.202103-июнь, 2021-ж.
Кыргыз Республикасынын Президенти
С. Н.Жапаров мырзага
АЧЫК КАЙРЫЛУУ
Кыргыз Республикасынын Президенти, урматтуу Садыр Нургожоевич мырза,
2021-жылдын 10-июнунда 2010-жылдагы трагедиялуу июнь окуяларына 11 жыл толот. Июнь трагедиясы тынч жарандардын өмүрлөрүн алды жана миңдеген адамдар тиричилик кылып жаткан каражаттарынан айрылышып, тынч мезгилде өз үйлөрүн таштап, көчүп кетүүгө мажбур болушту. Бул жылдар аралыгында чыр-чатактардын курмандыктары адилеттикке жана акыйкаттыкка жетпей жашап келишүүдө.
Ырасмий эмес маалыматтар боюнча, башаламандыктардын алгачкы күнүндө эле 800гө жакын адам каза тапкан. 2010-жылдын 14-июнь күнү кечинде жалпыга маалымдоо каражаттары 2 миңдей адамдын курман болгондугу жөнүндө маалымдап жатышты. Антсе дагы, Кыргызстандын мамлекеттик органдары башкача өңүттөгү статистиканы: ырасмий түрдө 443 курмандык катталды[1] деп жарыя кылышты.
Биз Улуттук Коопсуздук Мамлекеттик Комитетине 2021-жылдын 3-апрелиндеги Сиздин 2010-жылдагы июнь трагедиясынын материалдарын иликтеп чыгуунун маанилүүлүгү жөнүндө тапшырмаңыздын жыйынтыгын абдан толкундануу менен күтүп жатабыз. Жана акыры-соңу адамдар акыйкаттыктын орношуна жана мындай трагедиялар келечекте кайталанбайт деп ишеним артууга мүмкүнчүлүк алышат деген ниеттебиз.
Азимжан менен биргеликте биз 47 сот процессинен өттүк. Азыркы убакта 19-түзөтүү колониясында оорудан жапа чеккен жана 47-түзөтүү колониясынын дубалында набыт болгон укук коргоочу, журналист, сүрөтчү Аскаровдун өлүмгө учуроо фактысы боюнча ЖАМК тергөөчүсү тарабынан тергөө иштери кызыкчылыктардын кагылышы менен жана объективдүү териштирүү жүргүзүү мүмкүн болбогон жагдайда жүргүзүлүүдө. Буга кайталоочу, көз карандысыз, комиссиялык экспертиза жүргүзүүдөн баш тартууну мисал катары белгилесек болот.
Биз Сизди жана Сиздин Кыргызстандагы жазаланбоочулук менен күрөшүүдөгү күч-аракетиңизди колдойбуз жана 2010-жылдын 15-июнунда Базар-Коргондо катаал кыйноолорго, басмырлоого жана кемсинтүүлөргө дуушар болгон адам укуктарынын бузулушунун фактыларын белгилөө боюнча кесиптик иш-аракети убагында мыйзамсыз кармалган, адилет сот акыйкаттыгы укугунан ажыратылган укук коргоочу Азимжан Аскаровдун стратегиялык маанидеги кейси акыры Акыйкаттыкка жетет деп үмүт кылабыз.
Бардык мыйзамдык инструменттерди, анын ичинде адам укуктары боюнча БУУнун Комитетинин Түшүндүрмөлөрүн (2016-ж., май) тоготпой, өз кылмыш иштерин жабуу менен жазасыз калып, КРнын Мыйзамдарынын алдында жарандардын тең укуктуулук принцибин тебелеп койгон ар кыл деңгээлдеги аткаминерлердин жазаланбоочулугу менен Азимжан Аскаров, анын үй-бүлөсү, кесиптештери жана ар түрдүү өлкөлөрдөгү өнөктөштөрү күрөшүп келишти жана күрөшүүсүн улантышууда.
Азимжандын жубайы, Хадича Аскарова, анын балдары жана неберелери, эл аралык коомчулук укук коргоочу Азимжан Аскаровго карата мыйзамдуулукту жана акыйкаттыкты калыбына келтирүү үчүн Сиздин саясий эркиңизди чыдамсыздык менен күтүшүүдө. Адам укуктары боюнча БУУ Комитетинин Түшүндүрмөлөрү (2016-ж., май) орундалса, укук коргоочу көзү өткөндөн кийин акталат, анын үй-бүлөсү компенсацияга ээ болот жана укук коргоочунун укуктарын бузган бардык деңгээлдеги аткаминерлер сот алдында жоопкерчиликке тартылышат. Натыйжада Кыргызстан туруктуу өнүгүүнү максат кылган жана дүйнө жүзүндөгү жоопкерчиликсиздикке каршы күрөшкөн, ар бир адамдын адам укугун урматтаган, жалпы адамзаттык баалуулуктарды, гумандуулукту жана акыйкаттыкты сактаган өлкө катары БУУда, ЕККУда, Евробиримдикте көз карандысыз мамлекет статусун жана имиджин кайтарып алат.
Укук коргоочу Азимжан Аскаровдун укуктарынын калыбына келтирилиши эгемендүүлүккө ээ болгондон кийинки 30 жыл аралыгында үй-бүлөлүк кландык система жана коррупциялашкан аткаминерлер тебелеген КРнын бийлигине болгон ишенимди кайтарат. Биз Сизге ишенебиз жана Сизден эң жакынкы убакта Акыйкаттыкты күтөбүз.
Урматым менен, «Бир Дүйнө-Кыргызстан» Укуктук Кыймылынын Директору Толекан Исмаилова жана шериктештик тармагы.